KUZEY MAKEDONYA, (DHA) - TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, Kuzey Makedonya'da, Kalkandelen Üniversitesi'ndeki ‘Yeni Küresel Sistem Arayışı Konferansı’nda konuştu.
TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, savaşların, gerilimlerin, çatışmaların ve iç savaşların her ülkeyi ilgilendiren sorunlar haline geldiğini söyledi.
Kurtulmuş, yeni bir küresel sistemi inşa edilemezse dünyayı çok sayıda sıkıntının beklediğini ifade ederek, “Bunu hepimiz biliyor ve farkındayız. Onun için diyoruz ki, bu temel umdeler çerçevesinde elimizdeki bütün imkanları kullanarak, bütün fikri, siyasi, entelektüel çabalarımızı ortaya koyarak yeni bir dünyanın inşa edilmesi için gayret etmek ve bu konuda da yardımlaşmak mecburiyetindeyiz” dedi.
Yaşanılan sorunların, dünyanın her bölgesini, ülkesini, bütün halkları yakından ilgilendirdiğini belirten Kurtulmuş, sorunlara yönelik çözümlerin de küresel olması gerektiğini bildirdi. Sorunların derinlikli ve çok yönlü yaklaşımlarla çözülebileceğini vurgulayan Kurtulmuş, dünyada açlık ile kıtlık sorununun yaşandığını, insanların bir bardak temiz suya, bir lokmaya muhtaç olduğunu ve dünyanın birçok yerinde çeşitli nedenlerle yaşanan kitlesel göç hareketlerinin insanlığı tehdit ettiğini kaydetti.
‘EVRENSEL DEĞERLER TAMAMEN ORTADAN KAYBOLDU’
Küresel iklim ve çevre krizinin de dünyanın her yerini ilgilendirdiğini anlatan Kurtulmuş, “İklim değişikliğinin artık hemen her yeri yakından etkilediğini, bunun devasa sorunlar haline geldiğini biliyoruz” diye konuştu.
TBMM Başkanı Kurtulmuş, dünyada başka sorunların da olduğunun altını çizerek, yeryüzünde evrensel değerlerin tamamen ortadan kaybolduğunu söyledi. Filistin'de devam eden İsrail'in saldırganlığını, soykırım ve sistematik savaş suçlarını, yeryüzünde temel insani değerlerin aşınmaya uğramasının göstergesi olarak nitelendiren Kurtulmuş, “İnsan haklarından, insan onurundan, milletlerin egemenliğinden, halkların bağımsızlığı ve özgürlüğünden bahseden uluslararası öğretinin tamamı iflas etmiş, çöp tenekesine atılmıştır. Artık uluslararası hukuk çerçevesinde sorunları çözebilecek bir küresel iradenin olmadığını çok açık bir şekilde görüyoruz. Küresel sistem, sorun çözmenin ötesinde bizatihi kendisi sorunların kaynağı haline gelmiştir” değerlendirmesinde bulundu.
Rusya-Ukrayna Savaşı’nın çözümüne ilişkin, “Rusya'nın BM Güvenlik Konseyinde veto hakkı varken bu sorunu çözmek nasıl mümkün olabilir?” diye soran Kurtulmuş, “İsrail'in, Filistin topraklarındaki işgalleri, saldırganlığı, artık dünya kamuoyu tarafından büyük bir soykırım olarak görülen insanlık suçlarını ABD veto hakkına sahip BM ülkesiyken nasıl önleyeceksiniz? Bizatihi evrensel değerler etrafında tesis edildiğini zannettiğimiz uluslararası sistem, önce bu değerlerin çökmesi, değerlerin artık uygulanamaz hale gelmesiyle birlikte tamamıyla çöküşe, çözülüşe doğru gelmiştir” ifadesini kullandı.
Dünyanın bütün üniversitelerinin bu konuda uğraşarak çözüm üretmek zorunda olduğunu vurgulayan Kurtulmuş, küresel sistemin yeniden inşası, hakkaniyetli, adaletli sistem inşası konusunda geniş ve yoğun çabalar ortaya konulması gerektiğini anlattı.
‘2022'DEN SONRA, YENİ BİR DÜNYA DÜZENİNİN KURULACAĞI DÖNEME GİRDİK’
Diğer bir evrensel gelişmeyi ise çok kutupluluğun hakim olacağı yeni bir döneme girilmesi olarak tanımlayan Kurtulmuş, Berlin Duvarı'nın yıkılması ve Afganistan'dan ABD'nin apar topar çekilmesiyle yaşananları hatırlattı.
Berlin Duvarı'nın yıkılmasını ve ABD'nin Afganistan'dan ayrıldığı sıradaki uçağın görüntüsünü sembolik iki görüntü olarak nitelendiren Kurtulmuş, şöyle konuştu:
“2022'den sonra, yeni bir dünya düzeninin kurulacağı döneme girdik. Nasıl, ne şekilde gelişeceğiyle ilgili bugünden bazı öngörüler yapılmakla birlikte tamamıyla kesin bir şey söyleyemeyiz. Kesin olarak söyleyeceğimiz tek şey bundan sonraki dönem hiçbir ülkenin, hiçbir bölgenin tek başına yöneteceği bir dünya sistemi olmayacaktır. Çok kutupluluğun, çok merkezliliğin hüküm sürdüğü dünyanın hemen her yerinde bu çok kutuplu ve çok merkezli siyasal gelişmelerin etkisinin olduğu bir döneme giriyoruz.
Hiç şüphesiz Balkan coğrafyası da bu çok merkezli, kutuplu yeni dünyanın gelişmesinden yeterince payını alacak ve bu dönemin getirdiği şartlara göre yeni siyasal, kültürel, ekonomik şartlarla karşı karşıya kalacaktır. Balkan halkları olarak da çok kutuplu yeni dönemin şartlarına hazırlıklı olmamız, bununla ilgili hem ülkelerimizde milli olarak kendi birikimimizi gözden geçirmemiz hem de çok kutuplu sistemin inşasına sunacağımız katkıları gözden geçirmemiz gerekir. Bu anlamda çok kutupluluk yeni bir denge arayışının ortaya çıktığı bir dönemin işaretidir.”
YENİ SİSTEM ARAYIŞININ TEMEL İLKELERİ
TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, yeni sistem arayışının temel bazı ilkelerinin olması gerektiğini belirterek, bunların en başında insanları yaratılışta eşit gören bir anlayışın hakim olmasının geldiğini söyledi.
İnsanların yaratılışta eşitliği gibi devletlerin de egemenlikte eşitliğinin esas alınması gerektiğini aktaran Kurtulmuş, “Emperyalizmin bize öğrettiği, aşıladığı maalesef zararlı fikirlerden birisi, ‘küçük ülkeyiz’ anlayışıdır. Dünyada küçük ülke yoktur. Nüfusu az ülke vardır, yüz ölçümü küçük ülke vardır ama hiçbir ülke bir diğerinden ayrı değildir; her birisi egemendir, egemenlikte eşittir” dedi.
Kurtulmuş, ana direği insanların yaratılışta, ülkelerin de egemenlikte eşitliği prensibine oturan yeni bir dünya sisteminin kurulmasının şart olduğunu, aksi takdirde işgaller, savaşlar, çevre kirliliği, açlık, kıtlık, küresel güç gibi dünyadaki sorunların çözülmesinin mümkün olmayacağını dile getirdi.
Küresel sistemin mutlaka adalet merkezli olması gerektiğini vurgulayan Kurtulmuş, ekonomik adalet, sosyal adalet ve çevresel adalet başlıkları altında tam manasıyla adaletin sağlandığı yeni bir sistemin kurulması gerektiğini söyledi. Kurtulmuş, “Merkezine adaleti almayan ya da bu alanlardaki adaleti es geçen hiçbir teklifin hayırlı bir şekilde gerçekleşmesi mümkün olmaz” ifadesini kullandı.
Yeni küresel sistem arayışının ‘kapsayıcı’ olması gerektiğine dikkati çeken Kurtulmuş, her görüşe, her kimliğe temsil hakkı tanıyan yeni bir anlayışla dünya sisteminin inşa edilmesinin önemini aktardı. Kurtulmuş, “Ötekileştiren, farklılaştıran, bazılarını birinci sınıf, diğerleri de ikinci-üçüncü sınıf olarak gören hiçbir anlayış, dünyada barışı tesis etmeye muktedir olamaz. Onun için diyoruz ki yeni küresel sistem arayışında mutlaka kapsayıcı uygulamaları ve kapsayıcı teklifleri ortaya koyak zorundayız” diye konuştu.
TBMM Başkanı Kurtulmuş, yeni dünya sisteminin aynı zamanda ‘katılımcı’ ve ‘sürdürülebilir’ olması gerektiğini belirterek, “Sadece bir anlık fikirler, sadece orta ve kısa vadeli menfaatler etrafında oluşan teklifler değil, uzun vadeli, insanlığın ortak paydasına olacak fikirlerin ortaya konulması ve bunların sürdürülebilir bir şekilde devam ettirilmesi lazım” açıklamasında bulundu.
Bu başlıkların yeni küresel sistem için önemini vurgulayan Kurtulmuş, “Eğer yeni bir küresel sistemi inşa edemezsek dünyayı çok sayıda sıkıntının, belanın beklediğini hepimiz biliyor ve bunun farkındayız. Onun için diyoruz ki, bu temel umdeler çerçevesinde elimizdeki bütün imkanları kullanarak, bütün fikri, siyasi, entelektüel çabalarımızı ortaya koyarak yeni bir dünyanın inşa edilmesi için gayret etmek ve bu konuda da yardımlaşmak mecburiyetindeyiz” değerlendirmesini yaptı.
‘BU MÜCADELEDE, DEMOKRASİYİ SAVUNANLAR GÜÇLÜ BİR ŞEKİLDE GALİP ÇIKACAKLARDIR’
Dünyada egemen olanların, gücü elinde bulunduranların kendi imkanlarını kaybetmemek için her türlü baskıyı, kontrolü ortaya koymak isteyeceklerini belirten Kurtulmuş, “Küresel adil bir sistemin inşa edilebilmesi kolay bir şekilde olacak husus değildir. Çok kapsamlı ve çok yönlü bir mücadeleyi gerektiriyor” dedi.
Gelecek dönemde dünyanın her yerinde var olacak mücadele alanlarının altını çizen Kurtulmuş, bu mücadelede insanlıktan, insaftan, vicdandan yana olanların kazanacağını, çok kısa bir süre içerisinde yeryüzünde hakkaniyetli bir sistemin inşa edileceğini söyledi.
Kurtulmuş, gelecek dönemde ‘değerler ve ilkeler ile çıkarcılık arasında’ büyük bir mücadelenin olacağını bildirerek, “Değerler ve ilkeler üzerinde mücadele edenlerin ne kadar çok yükselirse, ne kadar çok mücadele içerisinde ittifaklar arttırılırsa değerler ve ilkeler ümit ediyoruz ki önümüzdeki dönemde hakim olacak, insanlığa yol gösterecektir” ifadelerini kullandı.
‘Adalet ile zulüm arasında’ gelecek dönemde bir mücadelenin olacağını vurgulayan Kurtulmuş, şunları kaydetti:
“Şu anda dünyada adaleti savunan çok geniş kitleler vardır. Bunu nerede gördük? İsrail’in Filistin'de, Gazze’de ortaya koyduğu soykırım karşısında… Dünyanın her yerinde yüz binlerce, milyonlarca insan sokaklara çıktı Filistin ve Gazze halkının hakkını sormak için adaleti savundular. Bir insanlık cephesi, dünyanın her yerinde kuruldu ve etkili oldu. İnsanlık cephesinin adalet çerçevesinde arayışlarını sürdürürse nasıl sonuç alınabildiğini de iki uygulamada gördük. Netanyahu ve çetesinin Uluslararası Adalet Divanında yargılanması ve bir ara karar çıkması ve Uluslararası Ceza Mahkemesinde haklarında tutuklama kararı verilmesi adalet arayan insanlık cephesinin çabalarının sonucudur.”
‘BUGÜN DÜNYADA HEM EKONOMİK HEM SİYASAL ANLAMDA BİR SİSTEM SÖZ KONUSU DEĞİL’
Dünyanın bundan sonraki döneminde bir diğer çatışma alanının ‘Demokrasi ile otokrasi arasında’ olacağını belirten Kurtulmuş, “Ümit ediyoruz ki, bu mücadelede, demokrasiyi savunanlar güçlü bir şekilde galip çıkacaklardır” diye konuştu.
TBMM Başkanı Kurtulmuş, gelecek dönemde bir diğer mücadele alanının ise ‘kapsayıcılık ile ayrımcılık-ötekileştirme arasında’ olacağını dile getirdi.
‘Yeni bir küresel sistemin inşa edilmesini savunanlar ile sistemsizliğin nimetlerinden istifade edenler arasında’ da gelecek dönemde bir mücadelenin olacağını vurgulayan Kurtulmuş, şunları söyledi:
“Bugün dünyada hem ekonomik hem siyasal anlamda bir sistem söz konusu değil. Sistemin çalışmamış olmasının koca koca ülkelerin nasıl işine geldiğini sizler de biliyorsunuz. Öyle olduğu için ‘Bırakın bu sistemsizlik devam etsin. Bu sistemin haksızlıklarına göz yumalım’ diyerek tavır ortaya koyduklarını görüyoruz. Ama dünyadaki insanların önemli bir kısmı ise yeni bir sistem inşasından yanadır ve bunun için verilecek mücadelenin tarafı olmaya hazırdır.”
‘TÜRKİYE OLARAK, BALKAN COĞRAFYASININ TABİİ BİR PARÇASI OLARAK KENDİMİZİ GÖRÜYORUZ’
Balkan coğrafyasındaki halkların gelecek süreçte birlik ve beraberlik içerisinde ortak hedefler çerçevesinde mücadele etmesini arzu ettiklerini bildiren Kurtulmuş, “Türkiye olarak, Balkan coğrafyasının tabii bir parçası olarak kendimizi görüyoruz. Buradaki halkların her birini ailemizin bir ferdi, ailemizin bir unsuru olarak telakki ediyoruz. Makedonya'daki Türk kardeşlerimizin, Arnavut kardeşlerimizin, Boşnak kardeşlerimizin, gayrimüslim unsurların her birisinin bizim ailemizin bir ferdi olduğunu biliyoruz. Özellikle Balkanlar üzerinde konuşuyorsak şunu da zihnimizin bir tarafında hep tutuyoruz ki altı asır boyunca Osmanlı barış düzeninin hüküm sürdüğü Balkan coğrafyasının hemen hemen her yerinde ayak izlerimiz, dostlarımız, kardeşlerimiz, akrabalarımız komşularımız vardır. Bu çerçevede Balkan coğrafyasındaki halklarla yakın ilişkileri her alanda sürdürmeye devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.
GÖRÜNTÜ DÖKÜMÜ
-----------------------------
- TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş'un konuşması
