Reklam Kurulu, tüketiciyi aldatan, onları ihtiyaçlarından başka tercih yapmaya zorlayan reklam faaliyetlerini tek tek inceledi. Usule aykırı işlem yapan firmalara ceza yağdı. Buna göre, yılın 9 ayında aldatıcı reklam veya haksız ticari uygulamalar nedeniyle firmalara 187 milyon 456 bin 473 liralık idari para cezası uygulanmasını kararlaştırdı.

KARANLIK TİCARİ TASARIMLAR MERCEK ALTINDA

Ticaret Bakanlığından yapılan açıklamada, Kurulun, eylül ayı toplantısında, tüketicileri aldatıcı ve yanıltıcı nitelikte birçok reklam ve ticari uygulamaya yönelik kararların alındığı, dünyada "karanlık ticari tasarımlar" olarak bilinen aldatıcı ticari tasarımların görüşüldüğü bildirildi. Bu ayki toplantıda görüşülen 144 dosyadan 118'inin mevzuata aykırı bulunduğu bilgisi verilen açıklamada, söz konusu reklam ve ticari uygulamalar hakkında durdurma cezası ile toplam 22 milyon 414 bin 861 lira idari para cezası uygulanmasına karar verildiği belirtildi. Açıklamada, karanlık ticari tasarımların çoğunlukla çevrim içi kullanıcı ara yüzlerinde bulunan ve tüketicileri genellikle çıkarlarına en uygun olmayan seçimleri yapmaya yönlendiren, aldatan, zorlayan veya manipüle eden uygulamalar olarak tanımlandığı ifade edildi.

YÖNLENDİRİCİ REKLAMLAR ELE ALINDI

Bakanlığın da aralarında bulunduğu, dünya çapında 27 tüketiciyi koruyucu otoritenin katılımıyla abonelik hizmetlerinde karanlık ticari tasarımlara yönelik Uluslararası Tüketiciyi Koruma ve Uygulama Ağı (ICPEN) tarafından 29 Ocak-2 Şubat 2024 tarihlerinde gerçekleştirilen taramada sonucunda resen incelemelerin başlatıldığına işaret edilen açıklamada, bu toplantıda abonelik hizmetlerine ilişkin uygulamalar hakkında kararlar alındığının altı çizildi. Açıklamada, tüketicilere önceden seçili olarak sunulan bazı abonelik paketleri ya da bunlara bağlı ek hizmetler, güncellenen üyelik sözleşmelerinde "kabul etme" seçeneğinin "reddetme" seçeneğine göre daha çok vurgulanması gibi manipülatif unsurların değerlendirildiği belirtilerek, şu ifadeler kullanıldı:

ABONELİK PAKETLERİNDE TÜKETİCİYE YANILTMA

"Ayrıca, tüketicilerin istedikleri abonelik paketini yükseltmeden satın alma işlemini tamamlamalarını zorlaştıran arayüz tasarımlarının kullanılması gibi uygulamalar ele alındı. Toplantıda, şeffaf kriterler ve sayısal veriler belirtilmeden belirli abonelik paketlerinin popüler olduğu yönünde yapılan vurgular ve ücretsiz deneme fırsatlarının sunulması için tüketicilerden ödeme yöntemi bilgilerinin zorunlu olarak istenmesi gibi uygulamaların da tüketici iradesini olumsuz yönde etkileyen yanıltıcı ticari yöntemler olduğu belirtildi. Bu tür uygulamalarda bulunan firmalara idari yaptırım uygulanmasına karar verildi.

"Reklam Kurulunun tüketicilerin muhtelif sektörlerde dijital mecralarda karşı karşıya kaldığı aldatıcı ticari tasarımlara yönelik incelemelerinin devam ettiği kaydedilen açıklamada, "Reklam Kurulu yılın 9 ayında toplam 1340 dosya hakkında görüş ve değerlendirmelerde bulundu. Aldatıcı reklam veya haksız ticari uygulama olduğu tespit edilen 1173 dosya hakkında durdurma cezasının yanı sıra toplam 187 milyon 456 bin 473 lira idari para cezası uygulandı." denildi.