Bosna: Tarihin Gölgesindeki Şehir

Bir şehir düşünün: dilini bilmediğiniz ama kalplerin tek dil olduğu, sokaklarını bilmediğiniz ama evinizde hissettiğiniz ve öylesine bir şehir ki savaşı yaşamadığınız, acısını kalbinizde taşıdığınız. İşte o şehir Bosna..

Kendisine hayran bırakan bu şehir tarihiyle, doğasıyla, yemek lezzetleriyle bize hiç de uzak değil. Vizesiz giriş yapılabilen Bosna-Hersek’in başkenti Sarajevo, hem eski Osmanlı döneminden hem de 20. yüzyıldan izler taşıyan bir şehir. Burada, kültürel çeşitliliğin en güzel örneklerini görebilirsiniz. Başçarşı adlı tarihi çarşı, Osmanlı döneminden kalma camiler, kiliseler ve sinagoglarla iç içe bir atmosfer sunuyor. Şehirde yürüyerek keşfedeceğiniz pek çok tarihi yapı ve sokaklarla beraber görkemli dağların içerisinden geçen Miljacka Nehri’nde maviyle yeşilin ahengine hayran kalacaksınız. Öte yandan şehri kaplayan “Bosna Gülü” anıtlarıyla sivillerin katledildiği yerleri görmek kanınızı donduracak…

Şehrin bir yanında savaşın izlerini taşıyan kurşunların delip geçtiği bina duvarları diğer yanında modern AVM’lerin ihtişamı size eski ve yeni tarihi aynı anda yaşatacak.

Sevgili gezginler bu yazımda özellikle şehir içi ulaşım, konaklama ve yemek menülerinin maliyetlerini belirtmeye özen gösterdim.

Uygun Fiyatlı Gezi Rehberinde Rotamız: Bosna

Seyahate Çıkmadan Önce Nelere Dikkat Etmeliyiz?

Sevgili gezginler burada ki en önemli husus yeterli nakiti yanınıza almaktan başlıyor ki kredi kartı geçmediğini de bu şekilde belirtmiş olayım. Bosna Hersek’in para birimi Bosna Hersek Markı olsa da Euro da geçmekte. Maliyet olarak Türkiye ile kıyaslandığında uygun diyemesem de ufak çaplı bir fark da bulunuyor elbette.

Bu konuda kesin kıyaslamayı ben konaklama ve yemek menü fiyatları olarak yaptım, özellikle fark şu ki Bosna’da porsiyonlar oldukça büyük ve fazlasıyla doyurucu. Turistik yerlerde konaklama elbette farklılık gösterse de geceliği 800-900 TL civarında gayet konforlu ve merkezi yerler de bulabiliyorsunuz. Konaklama yerini alırken bence illa kahvaltı da dahil olsun olarak düşünmeyin, çünkü merkezi bir yerde konaklayan biri için kesinlikle sokak lezzetleri denenmeli. Özellikle de börekleri sabahlarınızın vazgeçilmezi olacaktır…

Rota Oluşturalım!

Bosna Hersek için kaç gün ayrılmalı? Mostar için 1, Saraybosna için 3 gün diyebilirim. Özellikle çalışan ve benim gibi yıllık izni tükenenler için cumartesiden yola çıkmak zamanı iyi kullanmak için önemli bir adım. Uçakla ulaşım sağlayacaksanız sabah saatlerinde bilet almanız size yarar sağlar. Havalimanından indiğiniz gibi ilk Mostar’ı gezmek adına şehir içine otobüsle (yazının devamında açıklıyorum) ulaşım sağlayarak direk terminale gidebilirsiniz. Bu arada bence Mostar’a kesinlikle trenle gidin…

Ulaşım Konusunda Alternatifler!

Türkiye’den Bosna’ya uçakla ulaşım… Uçak biletlerinde eylül- ekim kampanyaları tam bizim gibi uygun fiyatlı gezeyim diyenler için. Yaklaşık 2 saat sürmekte (İstanbul). Saray Bosna Havalimanı’na indikten sonra şehir içine nasıl mı ulaşım sağlayacağız? Hayır, hayır taksi demeyeceğim çünkü buna gerek yok.

1. Açıkçası 30 euroyu gezimizin ilerleyen kısımlarında daha mantıklı alışverişlerde kullanırız. Sizi 31E isimli otobüsle tanıştırayım ayrıca fiyat 3 euro. 10 km mesafede 10 kat fark olacağına kim inanırdı… Havalimanından indikten sonra çıkış kapısına yürüyerek durağa varabilirsiniz, otobüs saatleri 1 saat aralıkla geliyor ki zaten saatler durakta mevcut.

2. Bir diğer alternatifse bu gezimde denemiş olduğum Kotor (Karadağ)- Sarajevogüzergâhı… Burada ulaşımı otobüsle sağlıyoruz yaklaşık 25 euroya sabah 00 da Kotor’dan hareket eden otobüsümüz 4 saat içerisinde Saray Bosna’ya varmış oluyor. Sizde otobüs kullanacaksanız mutlaka otobüs muavininden sizi şehir merkezinde bırakmasını rica edin ki terminalden tekrar şehir merkezine dönmekle uğraşmayın.

Son olarak Podgorica’dan Mostar’a giden treni de yazmak isterdim ancak maalesef ki yaşanan doğa olayları sonucunda tren yolu oldukça tahribat görmüş…

Detaylardan bahsettiğimize göre rotamızı Mostar’a çevirelim…

Mostar: Tarih, Doğa ve Efsanevi Köprüyle Büyüleyici Bir Yolculuk

Mostar, Bosna-Hersek’in güneyinde yer alan, Neretva Nehri'nin kenarında kurulmuş tarihi bir şehir olup, her köşesiyle hem geçmişin hem de doğanın izlerini taşır. Mostar Köprüsü ile ün kazanan bu şehir, Osmanlı İmparatorluğu’nun etkisiyle şekillenen mimarisi, kültürel çeşitliliği ve sıcak atmosferiyle dikkat çekmekte. Mostar’a gelmeden önce mutlaka önceden rezervasyon yaptırmayı ihmal etmeyin. Küçük bir bölge olduğundan konaklama yerleri biraz sınırlı uyarmadı demeyin…

1. Mostar Köprüsü: Şehrin İkonu

Mostar’ın en ünlü yapısı Mostar Köprüsü (Stari Most), 16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu döneminde inşa edilmiştir ve şehirle özdeşleşmiş bir semboldür. Mimar Sinan’ın öğrencisi Hajruddin, bu muazzam taş yapıyı tasarlamış ve Mostar’ın kimliğini oluşturan bu köprü, 1993 yılında yaşanan Bosna Savaşı sırasında tahrip edilmiş, ancak daha sonra restore edilmiştir.

2. Eski Şehir (Bazar ve Sokaklar)

Mostar’ın Eski Şehri (Bazar), şehri gezmenin en keyifli yollarından biridir. Osmanlı döneminin izlerini taşıyan dar sokaklar, taş kaplamalı caddeler, geleneksel dükkânlar ve renkli kafelerle dolu bu bölge, sizi zaman içinde bir yolculuğa çıkarır. Başçarşı olarak bilinen bu eski çarşıda, el yapımı halılar, gümüş takılar, seramikler ve geleneksel Osmanlı el sanatlarını bulmak mümkündür.

Mostar’ın eski şehrindeki Mekke Camii, Koski Mehmed Paşa Camii gibi yapılar, şehrin hem dini hem de kültürel dokusunu gözler önüne serer. Koski Mehmed Paşa Camii'nin minaresinden, Mostar Köprüsü’nün harika manzarasını izlemek de oldukça popüler bir aktivitedir.

3. Blagaj Tekkesi: Huzurun Merkezi

Mostar’dan sadece kısa bir mesafede bulunan Blagaj, Buna Nehri’nin kaynağının yanındaki tarihi Blagaj Tekkesi ile ünlüdür. Bu mistik yer, bir zamanlar dervişlerin yaşadığı ve dini ritüellerini gerçekleştirdiği bir yerdi. Nehrin kristal berraklığındaki suyu ve tekkede bulunan huzurlu atmosfer, burayı keşfe gelenler için bir tür sığınak gibi hissedilir. Blagaj, Mostar’ın gürültüsünden uzaklaşmak isteyenler için muazzam bir doğal ve kültürel deneyim sunar.

4. Kravice Şelalesi: Doğanın Büyüsü

Mostar’a sadece 40 km uzaklıkta bulunan Kravice Şelalesi, bölgenin en güzel doğal harikalarından biridir. Neretva Nehri üzerinde bulunan bu muazzam şelale, özellikle yaz aylarında serinlemek için harika bir yer. Kravice, doğayla iç içe olmak isteyen gezginler için mükemmel bir yerdir; yürüyüş yapabilir, yüzebilir ya da çevredeki doğal güzellikleri keşfe çıkabilirsiniz.

5. Mostar Savaş Tüneli ve Müzeler

Mostar, savaşın izlerini hala taşıyan bir şehir olup, Savaş Müzesi ve Savaş Tüneli gibi yerlerde, 1990’lar Bosna Savaşı’na dair daha fazla bilgi edinmek mümkündür. Savaşın travmaları, şehri yeniden inşa etmeye çalışan halkın belleklerinde canlı kalmaya devam etmektedir. Savaş Tüneli, Mostar’ı kuşatma altına alan Sırplara karşı halkın hayatta kalabilmek için yaptığı mücadeleyi simgeler ve burada Bosna’daki savaşı daha yakından keşfetmek mümkündür.

6. Mostar’ın Lezzet Durakları

Mostar sadece tarihi ve doğal güzellikleriyle değil, mutfağıyla da büyüler. Bosna-Hersek mutfağının en sevilen yemeklerinden olan cevapi (et köftesi) ve burek (yufka içinde et veya peynir) gibi lezzetleri, Mostar’ın geleneksel restoranlarında tatmak mümkündür. Baba's Restaurant ve OKC Abrasevic gibi mekânlar, yerel tatları deneyimlemek isteyenler için oldukça popüler.

Bir fincan Bosna kahvesi içmeden Mostar’dan ayrılmak olmaz. Kendine has pişirme yöntemi ve zengin aromasıyla Bosna kahvesi, şehrin sokaklarında dolaşırken denemeniz gereken bir içecektir.

Mostar’dan sonra bir diğer rota Saraybosna…

Saraybosna Hakkında Her Şey

Nerede Konaklamalı?

Bu soruyu özellikle harita üzerinde cevaplamak istedim. Sevgili gezginler konaklama maliyeti olarak 2024 Ekim ayını baz alarak söylüyorum ki 800-900 TL’ye denk gelecek şekilde gayet uygun fiyatlı ve merkezi konumda konaklama yerleri bulabilirsiniz. Bu konuda Airbnb ve Booking’den yardım alabilirsiniz, benim oldukça işime yaramıştı.

Şehir İçi Ulaşımda Rehberi

“Bir şehri tanımak için mutlaka sokaklarını gezmeli, şehri yürüyerek keşfetmeli” der İlber Ortaylı... Ben ve eşim de bu mottoyla her gezimizde mutlaka yürüyerek veya otobüslerle ulaşım ihtiyacımızı karşılarız, sizlere de tavsiyem bu yönde. Ancak taksi kullanmak zorunda kalırsanız veya isteğiniz bu yöndeyse mutlaka taksicilerle önceden bir pazarlığa oturun derim. Çünkü burada ücretler Euro üzerinden ve bizdeki gibi taksimetre anlayışları bulunmuyor. Otobüs ve tramvayla seyahatinizi sürdürmek isterseniz büfelerde biletler satılmakta yine otobüs şoförlerine ücreti ödeyerek de bilet satın alabilirsiniz.

Saraybosna’da Gezilecek Yerler

1. Aliya İzzetbegović'in Mezar Yeri

Aliya İzzetbegović, Bosna-Hersek'in bağımsızlığını ilan eden ve Bosna Savaşı'nın lideri olarak büyük bir rol oynayan ilk Cumhurbaşkanıdır. İzzetbegović, Bosna-Hersek'in tarihindeki en önemli figürlerden biri olarak kabul edilir. 2003 yılında hayatını kaybeden Aliya İzzetbegović'in mezarı, Saraybosna'daki Kovači Şehitliğidir.

2.Başçarşı

Başçarşı, Saraybosna'nın kalbinin attığı eski Osmanlı çarşısıdır. Dar sokakları, geleneksel el sanatları dükkanları, üretken ve kahvehaneler ile ülkenin ayrılması için harika bir başlangıç

3. Saraybosna Tüneli (Umut Tüneli)

Bosna Savaşı sırasında, Saraybosna kuşatıldığında kendi ülkesindeki dış dünya ile saklandı ve gizli tünelin büyük depoları tutuldu.

4. Gazi Hüsrev Bey Camii

Osmanlı döneminde kalma bu camii, Saraybosna'nın en eski ve en önemli dini yapılarından biridir.

5. Latin Köprüsü (Latinska ćuprija)

Saraybosna'nın tarihi köprülerinden biri olan Latin Köprüsü, 1914'teki suikastlarla ünlüdür.

6. Vrelo Bosna

Saraybosna'nın dışında doğanın tadını çıkarabileceğiniz harika bir yer. Vrelo Bosne, Bosna Nehri'nin coğrafi ve doğa yürüyüşleri, piknikler ve kano gibi etkinlikler için iyi bir fikir.

7.Sebilj Çeşmesi

Baščaršija'da bulunan Sebilj Çeşmesi, Saraybosna'nın simgelerinden biridir. Osmanlı dönemi mimarisine sahip olan bu çeşme, şehre gelen yerli ve yabancılar için buluşma noktasıdır.

8.Saraybosna Tarih Müzesi

9.Zmaja od Bosne (Bosna'nın Ejderhası) Heykeli

Bu heykel, Bosna'nın simgelerinden biridir ve Saraybosna'nın modern dönemlerinde gönderme yapar. Şehri gezmeye çıkanların sık sık bir nokta olan heykeli, farklı bir fotoğraf fırsatı sunuyor.

10. Trebević Dağı

Trebević, Saraybosna'nın en yüksek tepelerinden biridir. Teleferik ile ulaşılabilen bu dağ, muazzam bir şehir manzarası sunar.

11. Avusturya-Macaristan Dönemi Binaları

Saraybosna'nın Avusturya-Macaristan dönemi mimarisi, şehre farklı bir Avrupa havası katmıştır.

12. Tarihi Saraybosna Sineması

Eski bir Osmanlı yapısı olan bu sinema salonu, zaman içinde hem yerel halk hem de takip ederek sıklıkla tercih edilen bir kültürel mekan olmuştur. Günümüzde modern filmlerle birlikte kültürel etkinlikler de barındırılmaktadır.

Sevgili gezginler bu noktada Saraybosna tarih de kalplerimizi sızlatan Bosna katliamından da söz etmek isterim. Bence bu bilgi Saraybosna seyahatinizi daha anlamlı kılıyor…

Saraybosna ve Müslümanların Katledilmesi

Bosna Savaşı sırasında Saraybosna ve çevresindeki Müslüman nüfus, soykırıma maruz kalmıştır. 1992-1995 yılları arasında süren bu savaşta, Bosna-Hersek'in başkenti Saraybosna kuşatma belgesi alınmış ve özellikle Müslümanlar hedef alınmıştır. Şehir, yaklaşık dört yıl boyunca Sırp güçleri tarafından kuşatılmış, 11.500'ün üzerinde Bosnalı Müslüman sivil hayatı kaybetmiştir…

Aliya İzzetbegoviç, Bosna-Hersek'in çatışmalarla mücadelesinin sembol ismi ve ilk Cumhurbaşkanıdır. Mezarı, Saraybosna'nın "Kovaçi Şehitliği’nde yer almaktadır. Bu mezarlık, Bosna Savaşı sırasında ölen Müslüman şehitlere ait olan bir şehit mezarlığıdır. 1992-1995 yılları arasında Bosna Savaşı sırasında, özellikle Srebrenica'da binlerce Müslüman katledilmiştir. Srebrenica Soykırımı, 8.000'den fazla Boşnak erkeği ve çocuğunun katledildiği ve binlerce kadına tecavüz edildiği tarihe geçmiştir. Bu trajik olay, uluslararası camianın dikkatini çekmiş ve savaş suçlarıyla ilgili pek çok davada konu olmuştur. Unutmayacağız…

Ortak mirasımızın bulunduğu Bosna-Hersek yazımı Aliya İzzetbegoviç’in sözleriyle sonlandırmak isterim; “Bizi toprağa gömdüler fakat tohum olduğumuzu bilmiyorlardı...”

Bir başka uygun fiyatlı gezi rotamızda görüşmek dileğiyle…